Uluslararası Adalet Divanı, İsrail’in Filistin topraklarındaki yerleşimlerini yasa dışı ilan etti

Birleşmiş Milletler’in (BM) en üst yargı organı olan Uluslararası Adalet Divanı (ICJ), İsrail’in son yıllarda Batı Şeria da dahil olmak üzere Filistin topraklarında inşa ettiği yerleşim yerlerinin yasa dışı olduğuna karar verdi.

Uluslararası mahkeme, İsrail’in bu bölgelerde “Filistinlilere karşı sistematik ayrımcılık suçu işlediğine” de hükmetti.

Mahkeme, İsrail’in işgal altındaki topraklardan bir an önce çekilmesini ve Filistinlilere tazminat ödemesini istedi.

Hollanda’nın Lahey kentindeki Barış Sarayı’nda Cuma günü bir araya gelen uluslararası mahkeme heyeti, BM’nin talebi üzerine “İsrail’in Doğu Kudüs de dahil olmak üzere işgal altındaki Filistin topraklarındaki politikaları ve uygulamalarından kaynaklanan hukuki sonuçlara ilişkin istişari görüşünü” açıkladı.

BM Genel Kurulu, 2022 yılında Uluslararası Adalet Divanı’na başvurarak, “İsrail’in Filistin topraklarını uzun süreli işgali, sömürgeleştirmesi ve ilhakının gözden geçirilmesini” istemişti.

Lahey’deki mahkeme, yaklaşık 1,5 yıllık değerlendirmenin ardından, “İsrail’in yerleşim politikasının ve Filistin topraklarındaki doğal kaynakların sömürülmesinin” uluslararası hukuka aykırı olduğunu açıkladı.

Mahkemeye göre İsrail, hem uluslararası hukuku hem de işgal altındaki topraklardaki insanların zorla yer değiştirmesine ilişkin kuralları ihlal etti.

İsrail’in Filistin topraklarını işgal etmesinin “fiili olarak bölgenin ilhakı” anlamına geldiğini vurgulayan Uluslararası Adalet Divanı’nın kararında, “kalıcı işgal” nedeniyle, İsrail’in Filistin halkı için belirsiz ve geri döndürülemez bir durum yarattığını belirtti.

Uluslararası mahkemeye göre İsrail’in uyguladığı politikalar, bu bölgede daha uzun süre kalmak istediğini ortaya koyuyor.

İsrail kararı tanımayacağını söylemişti

Mahkeme, Doğu Kudüs ve Batı Şeria’daki bölgelerden sürülen Filistinlilerin artık geri dönmelerine izin verilmediği ve Filistin’in doğal kaynaklarının İsrail tarafından sömürüldüğünün altını çizdi.

Uluslararası Adalet Divanı’nın karar sürecinde tavsiye için başvurduğu 52 ülkenin çoğu İsrail’in Batı Şeria ve Doğu Kudüs’teki yerleşimlerinin yasa dışı olduğu yönünde görüş bildirdi.

İsrail’in en büyük destekçisi olan ABD yönetimi de Yahudi yerleşim yerlerinin yasa dışı olduğunu kabul ediyor.

Ancak Washington yönetimi, İsrail’in yasa dışı yerleşim alanlarını terketmesine sıcak bakmıyor.

İsrail ise, mahkemeye sunduğu yazılı açıklamada kararın Filistin sorunun çözümünü daha da karmaşık hale getireceğini öne sürerek Uluslararası Adalet Divanı’nın vereceği kararı tanımayacağını açıklamıştı.

Uluslararası Adalet Divanı’nın aldığı tavsiye niteliğindeki kararın bağlayıcılığı yok. Ancak, Filistin topraklarındaki Yahudi yerleşim yerlerinin yasa dışı olduğunun uluslararası hukuk tarafından da tescil edilmesinin İsrail için diplomatik açıdan sonuçlar doğuracağı belirtiliyor.

Bu kararın, İsrail Başbakanı Binyamin Netenyahu hükümetine koşulsuz destek veren ülkelerin daha çekimser davranmasına ve İsrail’e yönelik uluslararası desteğin azalmasına yol açacağı vurgulanıyor.

Netenyahu hükümetinin, Filistin topraklarındaki Yahudi yerleşim yerleri konusunda bir politika değişikliğine gitmesi beklenmiyor.

İsrail, 1967’de işgal ettiği Batı Şeria, Gazze ve Doğu Kudüs’te Yahudi yerleşim yerleri inşa etmeyi sürdürüyor.

Batı Şeria’da yaklaşık üç milyon Filistinlinin yanı sıra 100’den fazla yasa dışı yerleşim yerinde 600 bin civarında Yahudi yerleşimci yaşıyor.

‘Soykırım’ davası ne aşamada?

Uluslararası Adalet Divanı’nın aldığı karar, Güney Afrika’nın geçen yılın sonunda soykırım suçlamasıyla İsrail aleyhine açtığı davadan farklı.

Uluslararası mahkeme, Güney Afrika’nın başvurusunu esastan görüşmeyi kabul etti. Ancak soykırım suçlaması ile ilgili davanın uzun yıllar sürmesi bekleniyor.

Uluslararası Adalet Divanı, Güney Afrika’nın talebi üzerine Ocak ayından bu yana verdiği üç ayrı ara kararda, İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki saldırılara derhal son vermesi gerektiğine hükmetti.

İsrail hükümeti, Uluslararası Adalet Divanı’nın aldığı ara kararlara uymayacağını açıkladı.